Виталий Анисько: Гісторыя беларускіх шашак (фейсбук)

Vital Aniska
15 июль 2023
Начиная с середины 1930-х годов Денис Гордевич долго был одним из сильнейших шашистов Беларуси. Он трижды побеждал в чемпионатах республики, много раз был призером. Но мало кто знал, как сложно складывалась его жизнь – потеря родителей в раннем детстве, гибель жены и младшей дочери в Минском гетто. Об истории семьи Гордевичей рассказывает внучка Дениса Игнатьевича Алла Малыхина - https://tinyurl.com/4kth2jbw

Vital Aniska
14 июль 2023
Яшчэ адно старое фота трохразовага чэмпіёна Беларусі па шашках Дзяніса Гардзевіча.

Музей гісторыі горада Мінска
14 июль 2023
У нашым музеі захоўваецца фатаграфія, якую даследчык шашак Віталь Аніська лічыць найстарэйшым знойдзеным на дадзены момант здымкам шашачнага турніру ў БССР. Падрабязней даведацца пра тое, што адбывалася на здымку, вы можаце ў артыкуле па спасылцы – https://tinyurl.com/yrtaazx7
А мы пакажам яшчэ адзін здымак, які ў музей перадала Ала Малыхіна, унучка знакамітага беларускага шашыста Дзяніса Гардзевіча. Гэта памятны здымак, які прапаноўвалася зрабіць наведвальнікам Першай Усебеларускай выстаўкі сельскай гаспадаркі і прамысловасці 1930 года, якая праходзіла на усходнім баку горада у раёне сучасных вуліц Калініна, Кнорына і Кедышкі. З левага боку Дзяніс Ігнацьевіч, з правага – драўляны павільён працы і быту і надпіс: “На ўспамін аб 1-й Усебеларускай выстаўцы сельскай гаспадаркі і прамысловасці. 10/VIII – 1/X 30 г. Менск”.

Vital Aniska
13 июль 2023
1964 год, Талін, Усесаюзная спартакіяда школьнікаў па рускіх шашках. На першым здымку зборная Беларусі - Людміла Ілліна, трэнер Ізраіль Бельскі, Барыс Агашын, Анатоль Гантварг, Іосіф Марголін. Людміла і Анатоль пазней сталі чэмпіёнамі свету, Барыс - чэмпіёнам БССР.
І агульнае фота каманд адной з груп. У верхнім шэрагу справа ад Гантварга стаіць Віктар Літвіновіч, унізе злева ад Бельскага - Леў Рам.
Крыніца - фотаальбом І.С. Бельскага.

Vital Aniska
7 июль 2023
Зацемка ў "Звяздзе" ад 12 снежня 1935 года. Верагодна, меўся на ўвазе першы рабочы гурток, бо яшчэ ў жніўні газета "64" пісала, што жаночы шашачны гурток працуе пры мінскім шахматна-шашачным клубе. Вёў яго таксама майстар Ілля Гардон.

Vital Aniska
2 июль 2023
Кішынёў, 1969 год. Другая перамога Віталія Габрыеляна ў чэмпіянатах СССР па рускіх шашках.
Сёння год з дня смерці Віталія Рубенавіча.
Здымак Б.Капніна (ТАСС) з архіва Анатоля Гантварга.

Vital Aniska
30 июнь 2023
З архіва Анатоля Гантварга.
Вынікі матчу - у першым каментары.

Vital Aniska
26 июнь 2023
Мінск, снежань 1967 года. XIII чэмпіянат СССР па стаклетачных шашках. За дошкай Андрыс Андрэйка і Ісер Куперман. Назіраюць за аналізам партыі Анатоль Гантварг, Макс Шавель і Вячаслаў Шчогалеў.
З архіва А.Гантварга.

Vital Aniska
25 июнь 2023
У дапаўненне да папярэдняга паста.
У 1947 годзе гамяльчанін Мацвей Рабіновіч зрабіў своеасаблівы хет-трык - стаў чэмпіёнам не толькі Беларусі, а і горада і вобласці.
Табліцы двух апошніх турніраў публікуюцца ўпершыню (крыніца - НАРБ, ф. 934, воп. 1, спр. 204).
У пачатку 1954 года Рабіновіч загінуў у аўтамабільнай аварыі. Падрабязней пра яго нядаўна пісаў тут - https://tinyurl.com/2ezubewh

Vital Aniska
10 июнь 2023
На адкрыцці турніру з сынам Ізраіля Бельскага Міхаілам.

Vital Aniska
9 июнь 2023
І апошні мой артыкул да 100-годдзя з дня нараджэння Ізраіля Бельскага - пра яго працу ў Мінскім Палацы піянераў - https://tinyurl.com/bdcvw4es

Vital Aniska
7 июнь 2023
Званне "Майстар спорту СССР" было прысвоена Ізраілю Бельскаму 16 снежня 1961 года па выніках выступлення ў камандным чэмпіянаце Савецкага Саюза, дзе на сваёй дошцы ён набраў 10,5 ачкоў з 16.
НАРБ, ф. 1163, воп. 1, спр. 387, арк. 407.

Vital Aniska
4 июнь  2023
4 чэрвеня споўнілася 90 гадоў з дня нараджэння Макса Абрамавіча Шавеля (04.06.1933 – 13.12.2014). Ён быў першым беларускім пасляваенным майстрам спорту, першым жа ў рэспубліцы стаў міжнародным майстрам. Дзевяць разоў выйграваў чэмпіянаты Беларусі па стаклетачных шашках, пяць разоў быў прызёрам чэмпіянатаў СССР. У 1990 годзе разам з сям’ёю пераехаў у Ізраіль.
На фота з фондаў БДАКФФД: старшы выкладчык Мінскага інстытута народнай гаспадаркі Макс Шавель у 1955 годзе.
Раней, на падставе архіўных знаходак, я пісаў пра Макса Шавеля:
Першы турнір 13-гадовага Шавеля – спаборніцтвы школьнікаў Мінска ў жніўні 1946 года – https://www.facebook.com/vital.aniska/posts/2904857976435206
Эцюд Макса Шавеля, які быў прызнаны лепшым на першым Усебеларускім конкурсе па шашачнай кампазіцыі – https://www.facebook.com/vital.aniska/posts/3133988656855469
Дакументы, якія падаваліся ў лістападзе 1953 года для прысваення 20-гадоваму Максу Шавелю звання “Майстар спорту СССР” – https://www.facebook.com/vital.aniska/posts/2923363847917952
Шавель у VI чэмпіянаце СССР, які праходзіў у 1960 годзе ў Мінску – https://www.facebook.com/vital.aniska/posts/2998161327104870
І яшчэ некалькі спасылак:
Чатыры артыкулы Тона Сейбрандса пра творчасць Макса Шавеля да яго 60-годдзя – https://drive.google.com/drive/folders/1XhnCT-RSSKYMxK1m3RJ3IgIc9zZ0ccNW?fbclid=IwAR2M3PYa3-ZKHrXUeI8YC_0YEot4Awzj5kF5zuQ-yLeAmhFGuDtpSp1LCAA
Артыкул Якава Шауса ў часопісе “Шашечный Израиль” да 80-годдзя Макса Шавеля – https://docs.google.com/document/d/1zBvbQhmOxxP_pGWyMopXE2dWR6ZdLgo2/edit?fbclid=IwAR0dhiidY1C9baHhxN5B82HVb_VZGZRRrkowSGY2hgcrWa6Pfu1S9DgCOMo

Vital Aniska
29 май 2023
Трэці злева ў другім шэрагу - Аркадзь Плакхін, другі злева ў першым шэрагу - Міхаіл Кац.
Фота з асабістага архіва А.М.Плакхіна.

Vital Aniska
12 май 2023
Запрашальны білет на першы пасляваенны чэмпіянат Беларусі. Простыя смяротныя маглі наведаць турнір па разавых уваходных квітках. І гледачоў хапала (скрыншоты кіначасопіса "Советская Беларусь").
НАРБ, ф. 934, воп. 1, спр. 252, арк. 92.

Vital Aniska
10 май 2023
Чарнавік дакладной аб выніках асабіста-каманднага шахматна-шашачнага турніру школьнікаў БССР у пачатку 1946 года.
У шашачным турніры перамог Аляксандр Майскі, які потым стаў вядомым спартыўным журналістам, шмат гадоў працаваў у газете "Фізкультурнік Беларусі".
НАРБ, ф. 934, воп. 1, спр. 224, арк. 8.

Vital Aniska
23 апрель 2023
20 кастрычніка 1979 года. Утрэхт (Нідэрланды). Чэмпіёны свету па стаклетачных шашках Тон Сейбрандс, Анатоль Гантварг і Харм Вірсма назіраюць за футбольным матчам "Феенорд" - "Гоў Эхед Іглс".
Крыніца - https://www.nationaalarchief.nl/

Vital Aniska
18 апрель 2023
30 чэрвеня 1960 года Прэзідыум Савета Саюза спартыўных таварыстваў і арганізацый Беларускай ССР устанавіў званне "Заслужаны трэнер БССР" (званне заслужанага трэнера СССР прысвойвалася з 1956 года).
Уладальнікам пасведчання № 1 стаў трэнер па класічнай барацьбе Аляксей Куцэнка, у якога пачынаў займацца трохразовы алімпійскі чэмпіён Аляксандр Мядзведзь.
Пад пачэсным № 3 у спісе - мэтр беларускіх шашак Аркадзь Венядзіктавіч Ракітніцкі.
Па матэрыялах Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь - фонд 1163, вопіс 1, справы 188, 239.

Vital Aniska
17 апрель 2023
Ва ўсіх крыніцах напісана, што вядомы беларускі пісьменнік Міхась Зарэцкі меў двух дзяцей - сына Славу і дачку Радаміру. Аказваецца, у яго быў і сын Радамір. Магчыма, ён не згадваецца ў біяграфіі бацькі таму, што памёр зусім маленькім.
Скрыншот газеты "Савецкая Беларусь" ад 10 траўня 1927 года.
Дарэчы, у Міхася Зарэцкага ёсць апавяданне "Адна партыя ў шашкі". Прачытаць яго можна тут - https://knihi.com/Michas_Zarecki/Adna_partyja_u_saski.html
"Пачалася гульня. Напружаная, цягучая ціша агарнула хацінку. Настойным, назоллівым гнётам павісла пытанне: «Хто каго?»
Глядзела гэта пытанне з цікавых вачэй армейца, з маўкліва ўпятага ў шашачніцу пагляду гаспадара. І нават гаспадыня, сноўдаючыся па хаце, часам падыходзіла да стала і зазірала на шашкі, хоць і не разумела ў іх нічагутка."

Vital Aniska
13 апрель 2023
"Честный, добросовестный, трудолюбивый Агашин Б.А. давно заслуживает высокого звания мастера спорта СССР" .
Сёння Барысу Аляксеевічу споўнілася б 76.
НАРБ, ф. 1163, воп. 1, спр. 1162, арк. 451.

Vital Aniska с Аляксандром Аніськой.
12 апрель 2023
37 гадоў таму. Віталь, Аляксей і Аляксандр Аніські.

Vital Aniska
11 апрель 2023
1956 год, Мінск. Шахматны матч Беларусь - Польшча. Сярод назіраючых за партыяй Кіры Зварыкінай - Аркадзь Ракітніцкі (чацвёрты справа).
Фота з архіва РЦАП па шахматах і шашках.

Vital Aniska
3 октябрь 2022 г. ·
Віцебск, 31 студзеня 1968 года. Будучы 4-разовы чэмпіён свету Анатоль Гантварг сустракаецца са сланімчанінам Іванам Мялешкам, які праз месяц стане першым майстрам спорту Гродзенскай вобласці па шашках.
Фота Г.Усламава (БелТА) з фондаў БДАКФФД.

Vital Aniska
7 апрель  2023
Невялікі артыкул да 85-годдзя з дня нараджэння першага слонімскага майстра спорту па шашках Івана Мікалаевіча Мялешкі - https://cutt.ly/V7nWje4

Vital Aniska
4 апрель 2023
Нядаўна я ўспамінаў пра майстра спорту і заслужанага трэнера СССР па шашках Льва Рама (1906, Віцебск - 1986, Ленінград).
Два шаржы на яго з часопіса/газеты "64" з розніцай у сем гадоў - 1931 і 1938.
Аўтар першага - Міхаіл Арцыбушаў, другога - Юрый Юзэпчук, знакаміты Ю.Ю., які пакінуў шаржы ледзь не на ўсіх вядомых шашыстаў і шахматыстаў даваеннага часу. Да яго творчасці я буду яшчэ вяртацца.

Vital Aniska
4 апрель 2023
Тры тыдні таму ў пошуках шашыстаў гартаю ў Нацыянальным архіве папку з матэрыяламі на прысваенне беларускім спартсменам звання "Майстар спорту" у канцы 1968 года. І тут сустракаецца хадайніцтва калектыву фізкультуры Мінскага абласнога трэста па газіфікацыі аб прысваенні МС СССР па ручным мячы Георгію Бугрыму.
Потым ён шмат гадоў працаваў у легендарным мінскім СКА. А пасля - больш за 15 гадоў у шахматах і шашках, быў членам Выканкама Беларускай федэрацыі шашак.
Сёння Георгію Нікітавічу спаўняецца 85 гадоў. Жадаю моцнага здароўя, дабрабыту і доўгіх гадоў жыцця!
НАРБ, ф. 934, воп. 3, спр. 30, арк. 12.

Vital Aniska
2 апрель 2023
Разнастайнасць савецкіх шахматна-шашачных гадзіннікаў у дубовых футлярах.
"64. Шахматы и шашки в массы" № 4/5 1934 года.